Szczur domowy
Pochodzenie:
Szczur domowy jest udomowionym kuzynem szczura wędrownego. Jego pierwsi przedstawiciele dotarli do Europy w XVIII wieku i wyparli szczura śniadego. W pierwszej połowie XIX wieku szczury zaczęły być wykorzystywane w badaniach naukowych i to właśnie bezpośrednio od szczurów laboratoryjnych wywodzą się ówczesne szczury hodowlane. Z czasem zaczęto je doceniać i stały się zwierzętami domowymi. Od tamtej pory ich zachowanie oraz potrzeby stały się znacząco różne od dzikich kuzynów. Obecnie szczury wpisują się z powodzeniem jako zwierzęta towarzyszące, laboratoryjne i doświadczalne.
Długość życia:
Średnia długość życia szczura to 2-3 lata, ale zdarzają się osobniki które dożywają nawet ponad 4 lat.
Pielęgnacja:
Szczury nie wymagają szczególnej pielęgnacji. Jednak są kwestie, które mogą zaniepokoić spostrzegawczego opiekuna, a wcale nie są powodem do zmartwienia. Sierść powinna być zawsze lśniąca i gładka. Jednak u niekastrowanych, dojrzałych płciowo samców (zwłaszcza w okresie rozrodczym) futerko może być lekko żółte i tłuste co związane jest z wytwarzaniem łoju przez liczne gruczoły łojowe znajdujące się w skórze. Wiązać się to może również ze specyficznym zapachem zwierzęcia. Łój może pojawiać się również na ogonie w postaci pomarańczowych plam. Zjawisko to nie stanowi problemu do momentu gdy nie nasila się w pewnych przypadkach (zła i wysokobiałkowa dieta/otyłość/brak higieny itd) i prowadzi do zapalenia skóry. Wówcza wymagana jest interwencja lekarska. Czasami na futerku oraz w okolicach nosa i oczu może pojawiać się czerwone zabarwienie czyli tzw porfiryny nazywane czerwonymi łzami. To barwnik wytwarzany przez gruczoły Hardera znajdujące się w oczodołach. Pojawiają się najczęściej w wyniku stresu, bólu lub dyskomfortu i nie należy ich bagatelizować bo mogą zwiastować stan chorobowy u szczura. Zdrowe siekacze u szczura zawsze powinny być koloru od żółtego po pomarańczowe. Kolor biały może oznaczać problem i należy skonsultować to z lekarzem weterynarii.
Żywienie:
Mimo, że szczury zaliczane są do gatunku wszystkożernego, wcale nie oznacza, że wszystko jest dla nich zdrowe. Wręcz przeciwnie odpowiednio zbilansowana dieta to podstawa prawidłowego utrzymania i dobrego zdrowia u tego gatunku. Dieta szczura składa się ze zbóż, nasion, pestek, ziół, warzyw, owoców i co ważne, produktów odzwierzęcych. Przedstawia się następująco:
1. Karma: to podstawa szczurzej diety. Odpowiednio zbilansowana mieszanka paszowa powinna zapewniać wszystkie niezbędne mikro i makroelementy. Ważne jest aby nie przesadzać z jej ilością. Zalecana dzienna dawka na jednego szczura to 1-2 łyżki stołowe na osobnika. Gdy szczur niechętnie zjada zdrową, przeznaczoną dla tego gatunku karmę istnieje duże prawdopodobieństwo, że opiekun przesadził z ilością innych elementów diety (np. przysmaki). Polecane karmy: Mixerama Bubu’s Tasty Mix, Niezłe ziółko karma podstawowa dla szczura, Mixerama Pure Nature Premium, Mixerama Pure Nature Basic, JFarm Uczta Szczura
2. Zboża, nasiona,pestki: takie jak pszenica, żyto, jęczmień, owies, orkisz, quinoa, gryka, kasza jaglana, proso, sorgo, amarantus, kukurydza, ryż (ugotowany), nasiona konopi, słonecznika, ostropestu, chia, pestki dyni, siemię lniane, nasiona traw, soczewica i inne.
3. Warzywa i zielenina. Mogą być podawane codziennie po wcześniejszym dokładnym umyciu ich pod bieżącą wodą. Preferowane jest podawanie warzyw w formie surowej. Nowe składniki diety wprowadzamy stopniowo i obserwujemy jaka jest reakcja zwierzęcia.
4. Zioła i kwiaty, kiełki: mogą być podawane zarówno w formie świeżej jak i suszonej codziennie.
5. Owoce stanowią dodatek i nie przesadzamy z ich ilością w diecie. Zwłaszcza w przypadku słodkich owoców takich jak banan, gdyż są tuczące i zawierają dużą ilość cukru. Należy uważać zwłaszcza z podawaniem kwaśnych owoców (u samców są zabronione) bo mogą działać drażniąco na błony śluzowe jamy ustnej. Owoce mogą być podawane w formie świeżej lub suszonej czy liofilizowanej (jednak te charakteryzują się większą zawartością cukru!)
6. Orzechy: podajemy zawsze w formie nieprzetworzonej tzn bez soli i innych przypraw. Stanowią przysmak i mogą być podawane raz na jakiś czas ze względu na to że są stosunkowo tłuste.
7. Produkty odzwierzęce: ich ilość w diecie jest uzależniona od tego czy są zawarte w podawanej mieszance paszowej. Gdy są obecne w karmie podajemy je stosunkowo rzadziej i w mniejszych ilościach (np 1-2 razy na miesiąc).
8. Gałązki
Stały dostęp do świeżej wody!
Utrzymanie:
Szczury posiadają silny instynkt stadny, dlatego zawsze powinny być trzymane w grupie. W stadach wykształcają się różnorodne struktury hierarchiczne oraz przyjaźnie. Dzięki temu zwierzę może wykazywać naturalne zachowania charakterystyczne dla danego gatunku i cieszy się zdrowiem psychicznym. Szczury mogą być utrzymywane w klatkach lub przystosowanych wolierach. Wymiary klatki dla dwóch do czterech szczurów wynoszą 80x50x80 (długość x głębokość x wysokość) jednak im więcej przestrzeni tym lepiej. Kolejnym krokiem po wybraniu odpowiedniej klatki jest dostosowanie wyposażenia. Powinno być one urozmaicone i zapewniać możliwość wspinania się. Z tego względu poleca się klatki, które posiadają dodatkowe piętra. Podstawę wyposażenia stanowi miseczka na jedzenie, poidełko oraz kuweta. Dodatki w postaci hamaczków, mostów, tuneli, sznurów i drabinek zapewniają dodatkowe atrakcje. Należy również zadbać o odpowiednie schronienie w postaci polarkowych norek, domków itd. Dobrzej jest co jakiś czas zmieniać ułożenie elementów w klatce, aby szczury mogły na nowo ją eksplorować. Należy również pamiętać, że klatka powinna być przystosowana do wieku i stanu zdrowotnego zwierzęcia. Innym ważnym aspektem jest wybór podłoża do klatki. Ściółka może zajmować całe dno dolnej kuwety klatki lub znajdować się tylko w kuwecie narożnej. Wyróżniamy: – pellet drewniany (nie powinien on wypełniać całej dolnej kuwety klatki bo jest zbyt twardy i predysponuje do urazów podeszw. Najlepiej aby znajdował się tylko w kuwecie narożnej lub inny wyznaczonym miejscu) – trociny nie są najlepszym wyborem gdyż cechują się słabą chłonnością i nie neutralizują zapachów. Trociny nieodpylone predysponują do schorzeń układu oddechowego, który jest newralgicznym punktem u szczurów. Mogą też powodować alergie. – ściółka lniana lub konopna -granulat kukurydziany Dobrym rozwiązaniem jest umieszczenie na dnie klatki oraz na piętrach miękkiego podłoża w postaci: drybedu, kocyków, matwodoodpornych, mat łazienkowych itd. Z kolei wyżej wymienione ściółki dobrze sprawdzą się jako materiału do kuwet w miejscach gdzie załatwiają się zwierzęta.
Opieka weterynaryjna:
Szczury z racji krótkiego życia wymagają regularnych kontroli u lekarza weterynarii. Zwłaszcza pacjenci geriatryczni, którzy zmagają się z chorobami wieku starczego oraz wynikającymi z genetyki tego gatunku (min guzy przysadki). U tego gatunku zalecany jest zabieg kastracji ze względu na wysokie ryzyko guzów gruczołu mlekowego, przysadki a także nowotworów układu rozrodczego.
aut. lek. wet. Klaudia Chrząszcz
