Pochodzenie:
Świnka morska pochodzi z Ameryki Południowej. Została udomowiona najprawdopodobniej w południowej części Peru i na wyżynnych terenach Kolumbii. Ludność tubylcza wykorzystywała je do celów kulinarnych, rytualnych oraz w medycynie ludowej. Do Europy trafiła w XVI wieku jako zwierzę hobbystyczne.
Długość życia:
Średnia długość życia świnki morskiej wynosi od 5 do 8 lat, chociaż niektóre osobniki mogą dożywać nawet do 10 lat. Jest to często uzależnione od rasy świnki.
Pielęgnacja:
Świnki to delikatne zwierzęta i wymagają odpowiedniego obchodzenia się z nimi. Przy podnoszeniu kawii zawsze asekurujemy ręką brzuch oraz tylne kończyny i zad. Przy trzymaniu przyciągamy zwierzę do naszego ciała aby zminimalizować ryzyko wywinięcia się i upadku. Świnki morskie zwłaszcza długowłose wymagają wyczesywania aby zapobiec tworzeniu się kołtunów i ułatwić proces linienia. Zbyt długie włosy nachodzące na oczy lub w okolicach zadu i brzucha można ostrożnie skracać maszynką lub nożyczkami. Ważne jest również regularne przycinanie pazurków aby nie dopuścić do przerostu rdzenia oraz skręcania się pazurów, co może upośledzać poruszanie się. Czynności te wykonujemy przy pomocy obcinaczek dedykowanych dla małych ssaków. W przypadku jasnych pazurów wyraźnie widać przebieg rdzenia (biegną w nim naczynia krwionośne) co ułatwia wyznaczenie miejsca przycięcia (powyżej rdzenia). Z kolei przy skracaniu ciemnych pazurów zadanie jest utrudnione i trzeba zachować większą uwagę. Dobrze jest mieć pod ręką nadmanganian potasu lub vagothyl aby zatamować ewentualne krwawienie. Poza tym świnki mogą wymagać czyszczenia uszu z gromadzącej się woszczynowej wydzieliny. Niektóre rasy są bardziej podatne na gromadzenie się wydzieliny co będzie wymuszało częstsze czyszczenia tej okolicy. Należy pamiętać aby wykonywać tę czynność ostrożnie i w razie wątpliwości poprosić lekarza o instrukcję jak prawidłowo ją wykonywać. U samców dobrze jest kontrolować i czyścić kieszonkę skórną (woreczek odbytowy) w okolicach odbytu, gdzie gromadzi się biała wydzielina, a często również kał. Można to wykonywać za pomocą wilgotnego patyczka higienicznego lub wacika. Dodatkowo dobrze jest przeprowadzić od czasu do czasu inspekcję okolicy prącia. Zwracamy uwagę czy nie gromadzi się tam nadmiar wydzieliny i/ lub włosów, który należy delikatnie usuwać wilgotnym wacikiem. U świnek, zwłaszcza samców może wystąpić również problem z nadczynnością gruczołu tłuszczowego zlokalizowanego w okolicach zadu. Wówczas włosy w tej okolicy robią się
tłuste i sklejają się w strąki. Wydzielinę można delikatnie wyczesywać i usuwać poprzez wcześniejsze natłuszczenie włosów (oliwka dla dzieci, olej z pestek winogrona/kokosowy) i delikatne przemyć okolicę. Zaleca się jednak jak najrzadsze ingerencję zgodnie z zasadą, że im częściej czyścimy okolice gruczoły tym intensywniejsza będzie produkcja wydzieliny. Nie poddajemy świnek kąpielom jeśli nie ma ku temu wskazań medycznych. Należy pamiętać, że są one podatne na przeziębienia.
Żywienie:
Głównymi zasadami, którymi kierujemy się w przypadku komponowania diety kawii domowej to unikanie ziaren zbóż oraz produktów przetworzonych, zawierających dużą zawartość cukru. Mowa tu o wszelkiej maści kolbach zbożowych, wapienkach oraz ciasteczkach, które mimo zapewnień na opakowaniu nie są dobrym pokarmem dla kawii domowej. Zboża z kolei zawierają wysoki indeks glikemiczny i mogą predysponować do zaburzeń metabolicznych, są też tuczące i mogą przyczyniać się do stłuszczenia wątroby i innych problemów zdrowotnych. Prawidłowa dieta musi być źródłem wszystkich niezbędnym mikro i makroelementów oraz zapewniać odpowiednie ścieranie zębów, które u świnek rosną przez całe życie. Ponadto kawie nie są w stanie samodzielnie syntetyzować witaminy C i musi być ona dostarczana wraz z pokarmem. Dlatego tak istotna jest bogata i zróżnicowana dieta.
1. Podstawę diety stanowi dobrej jakości siano. Musi być ono stale dostępne w klatce, bez żadnych ograniczeń. Siano powinno być zielone, świeże i składać się z długich, twardych źdźbeł co zapewnia ścieranie się zębów, a także prawidłowe funkcjonowanie flory bakteryjnej przewodu pokarmowego. Przed podaniem siana zawsze sprawdzamy jego kolor i zapach. Siano powinno być świeże i aromatyczne. Można stosować siano z dodatkami ziół, najlepiej zawierające jak najwięcej gatunków traw. Dla niejadków zalecany jest dobór siana z krótszymi źdźbłami, świeżego z pierwszego sianokosu. Problemem może być również przekarmianie innymi elementami diety (np granulatem), co może zmniejszyć pobieranie siana przez zwierzęta. Dobrym rozwiązaniem jest rozdzielenie podawania siana i innych składników diety.
2. Świeże i suszone zioła: ważną kwestią jest różnorodność i podawanie zwierzętom naprzemiennie różnych gatunków roślin, tak aby dieta była jak najbardziej urozmaicona. W okresie wegetacji roślin możemy je samodzielnie zbierać w sprawdzonych miejscach. Z dala od jezdni oraz miejsc gdzie załatwiają się inne zwierzęta. Rośliny zawsze trzeba umyć pod ciepłą, bieżącą wodą przed podaniem ich świnkom. Dodatkowo właściciel powinien upewnić się czy zwierzę może dostawać dany gatunek zebranej rośliny. Poza sezonem można podawać rośliny dostępne w lokalnych sklepach takie jak: bazylia, pietruszka, natka marchewki, koperek i inne. Nie zaleca się podawania sałaty, która posiada mało wartości odżywczych, a dodatkowo może zawierać niebezpieczne metale ciężkie. Suszone zioła można podawać w postaci gotowych, zbilansowanych mieszanek lub pojedyncze gatunki ziół (wtedy trzeba pamiętać o urozmaiceniu i rotacyjnym ich podawaniu).
3. Warzywa: Podajemy ok kubeczek warzyw dziennie, najlepiej 2-3 różne gatunki aby urozmaicić dietę. Należy uważać na warzywa wzdymające takie jak: warzywa kapustne, groch czy kukurydza. Po wprowadzeniu nowego warzywa do diety świnki, należy obserwować zwierzę, czy nie rozwija się niebezpieczne wzdęcie lub biegunka. Taki stan zawsze powinien być alarmujący dla właściciela.
4. Suche pędy, korzenie, kora, gałązki – stanowią dobre uzupełnienie diety, przysmak dla zwierzęcia, a dodatkowo sprzyjają ścieraniu się zębów.
5. Granulat: w przypadku zdrowego zwierzęcia i prawidłowej diety (spełnione warunki powyżej) oraz gdy nie ma wskazań medycznych, granulat nie musi być stosowany wcale lub jedynie jako dodatek – jedna łyżeczka dziennie na świnkę. Problemem jest przekarmianie granulatem, który jest łatwo przyswajalny dla świnki i dodatkowo pęcznieje w żołądku powodując uczucie sytości. To z kolei prowadzi do tego, że kawie niechętnie sięgają po inne elementy diety (np siano!). Dodatkowo granulat jest wysokokaloryczny i podawany w nadmiarze sprzyja otyłości.
Polecane granulaty: Versele Laga Cavia Complete, JR Farm Grainless Complete, Beaphar Nature, Bunny Basic Marzenie Świnki Morskiej, Rosewood Naturals Meadow Menu.
6. Owoce: nie należy przesadzać z ich ilością w diecie. Zawierają dużo cukru i powinny być podawane jedynie jako przysmak, nie częściej niż raz- dwa razy na tydzień. Dobrze wybierać takie, które zawierają dużo witaminy C np. suszone owoce dzikiej róży, żurawina, maliny i truskawki.
7. Inne przysmaki: od czasu do czasu można podawać zdrowe przekąski takie jak kolby składające się z ziół np firmy Grainless
Pamiętaj o stałym dostępie do świeżej wody!
Należy pamiętać, że nie można dopuścić do sytuacji w której świnka nie pobiera pokarmu. Głodówka dla tego gatunku stanowi bezpośrednie zagrożenie życia, a brak pobierania pokarmu przez kawię wymaga natychmiastowej interwencji i konsultacji z lekarzem
weterynarii. Dobrze posiadać w domowej apteczce karmę ratunkową w przypadku potrzeby przymusowego dokarmiania.
Utrzymanie:
Minimalne wymiary klatki dla dwóch świnek wynoszą 120 cm na 60 cm, choć należy się kierować zasadą że im więcej przestrzeni tym lepiej. Powierzchnia klatki wpływa bezpośrednio na komfort życia świnek, a także na relacje w stadzie. Kolejną ważną kwestią jest również usytuowanie klatki w mieszkaniu. Należy unikać miejsc narażonych na wahania temperatur i hałasy. Najlepiej by miejsce było ciche i spokojne, zapewniające swobodny kontakt właściciela z pupilem. Proponowane modele to klatki tradycyjne lub C&C. Nie zaleca się akwariów ze względu na złą cyrkulację powietrza i narażenie świnek na problemy z układem oddechowym. W wyposażeniu klatki powinno znaleźć się: poidło, miseczki na jedzenie, paśnik na sianko, domek (drewniany/polarkowy) oraz ewentualnie kuweta (ale nie jest niezbędna jak w przypadku innych gatunków i nie oznacza, że świnka będzie się załatwiać tylko w wybranym miejscu). Jako podłoże do klatki najlepiej sprawdza się drybed, kocyki lub mata łazienkowa/wodoodporna pod którą umieszczony zostanie pellet drewniany jako warstwa chłonna. Kawie domowe powinny mieć miękkie podłoże ze względu na delikatne kończyny i możliwość rozwoju pododermatitis. Jeśli chodzi o trociny należy pamiętać aby kupować tylko odpylone i posiadające certyfikaty bezpieczeństwa. Nie są one jednak najlepszym wyborem i nie zapewniają utrzymania należytej higieny oraz nie neutralizują zapachów. Odpowiedzialny właściciel powinien zapewnić swojej śwince towarzystwo osobnika tego samego gatunku. Kawie domowe są zwierzętami stadnymi i nie powinny być utrzymywane w samotności. Niezależnie jak dużo czasu poświęca się zwierzęciu nigdy nie zastąpi się mu towarzystwa innej świnki. Należy jednak pamiętać aby stado było jednopłciowe, a w przypadku utrzymywania samca i samicy aby wcześniej zadbać o wykonanie zabiegu kastracji. Ochroni nas to przed niechcianą ciążą.
Wybiegi:
Stanowią nieodzowny element utrzymania świnek morskich oraz zapewniają im należytą dawkę ruchu, która wpływa korzystnie na aparat ruchu oraz układ pokarmowy zwierząt. Świnki w trakcie wybiegu rozładowują emocje, wykazują zachowania typowe dla
gatunku oraz nawiązują kontakt z opiekunem. Warto zadbać oto aby przestrzeń wybiegowa była nie tylko urozmaicona (tunele, norki, zabawki) ale co najważniejsze bezpieczna. Należy zabezpieczyć wszystkie kable, rośliny oraz inne przedmioty do których mogłaby się dobrać gryzoń. A w przypadku posiadania innych gatunków zwierząt zadbać oto aby nie zrobiły świnkom krzywdy.
Opieka weterynaryjna:
Świnka morska wymaga regularnego ważenia, bowiem utrata wagi to pierwszy i czasami jedyny objaw świadczący, że dzieje się coś niepokojącego. Kawie domowe z racji tzw. syndromu ofiary bardzo dobrze maskują swoje symptomy chorobowe przez co właściciele
nie zauważają, że dzieje się coś złego. W momencie ujawnienia się objawów często zwierzę jest już w bardzo złym stanie klinicznym. W związku z tym zaleca się regularne konsultacje u lekarza specjalizującego się w chorobach gryzoni oraz kontrolne badanie kału i krwi. Dodatkowo zwierzę powinno być również poddawane przeglądowi stomatologicznemu i w razie potrzeby dodatkowym badaniom diagnostycznym. Wszelkie problemy ze strony przewodu pokarmowego (takie jak wspomniane niepobieranie pokarmy, biegunki, brak
bobków, wzdęcia) powinny być niezwłocznie skonsultowane z lekarzem specjalistą. Taki stan u tego gatunku stanowi bezpośrednie zagrożenie życia. Po zakupie zwierzęcia lub adopcji opiekunowie powinni udać się ze zwierzęciem na wizytę kontrolną i wykonać niezbędne badania diagnostyczne.
aut. lek. wet. Klaudia Chrząszcz
